کد مطلب:37592 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:250

فتح مصر، کلید نبردهای موسوم به غارات















اینك، موج اختلاف در سپاه امام (ع) كه منطقه و صحنه ی جنگ را به سمت كوفه ترك می گفتند، فزونی گرفت و گروه خوارج با جدا كردن صف خود از صف یاران امام، مشكلات فراوانی پیش روی حكومت حضرت ایجاد كرد.

با هجوم تبلیغاتی خوارج، كوفه و اطراف آن دچار تشدید اختلاف گردید و آشوب و فتنه، منطقه ی تحت نفوذد امام (ع) را فراگرفت ولی جبهه ی شام، با اتحاد و یكدستی خاصی منتظر نتیجه ی حكمیت شد. پس از اعلام نتیجه ی حكمیت و فزونی اختلاف كوفیان، شام این كه قدمهای بلند خود را جهت رسوخ و نفوذ در حوزه ی جغرافیایی تحت حاكمیت امام (ع) برمی داشت و لذا ابتدائا نگاه ها را متوجه مصر كرد كه اینك كلید و مقدمه ی دیگر حلقه های بعدی نیز می توانست به شمار آید، مصر، با همه ی سوابق تاریخی اش سرانجام در سال 38 هجری،[1] با شهادت دو یار برجسته ی امام یعنی محمد بن ابی بكر و مالك اشتر، تسلیم شد و خبر فتح آن توسط نیروهای معاویه در كوفه پخش گردید. حضرت امام (ع) به قدری از شهادت دو سردار خود متاثر شدند كه عبدالله بن عباس ب به منظور عرض تسلیت از بصره عازم كوفه شد و به خدمت امام رسید تا خاطر امام را تسلی دهد.

[صفحه 6]

فتح مصر برای شام از اهمیت بسیاری برخوردار بود، چه به لحاظ انگیزه های انتقام جویانه از عامل امام و چه به لحاظ بالا رفتن توان نظامی و نیروی انسانی و بالا بردن روحیه ی شامیان و برعكس، تضعیف روحیه ی سپاه از هم پاشیده ی كوفه. فتح مصر به همان میزان كه برای نیروهای معاویه سودمند افتاد، برای كوفه زیان های سنگین و جبران ناپذیری را در پی داشت كه در اینجا فرصت تحلیل همه ی جوانب آن نیست.

در یك جمع بندی كلی باید اذعان كنیم كه اینكه از چند جهت آشفتگی كوفه با سرعت هر چه بیش تر خودنمایی می كرد.

پس از پایان نبرد صفین و فتح مصر، گزیده ترین و زبده ترین، جنگجویان و یاران امام به شهادت رسیده بودند كه حضرت امام (ع) در قسمتی از خطبه 182[2] نهج البلاغه، علنا از آن نام می برد و خلاء وجودی آنان را برای مردم یادآور می شود. خصوصا افرادی چون عمار یاسر، ابن تیهان، ذوالشهادتین و هم زمان آنان كه جان خود را در راه حق نثار كردند و شهادت سرداران دیگری چون هاشم بن عتبه، مرقال و مالك اشتر نخعی و محمد بن ابی بكر و...

از سوی دیگر علی رغم آنكه كوفه در غم از دست دادن فرزندان خود كه در نبرد صفین به شهادت رسیده بودند گریان و عزادار[3] بود، ظهور نامیمون و شوم خوارج و عملیات آنان نیز برآشفتگی كوفه و پریشان حالی سپاه امام افزود.


صفحه 6.








    1. احمد بن ابی یعقوب، پیشین، ص 98.
    2. امام علی، نهج البلاغه، ترجمه ی سید جعفر شهیدی، چ 4، تهران، شركت انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1372، ص 192.
    3. نصر بن مزاحم منقری، پیشین، ص ص 736 -735.